Wat is Loxone?
Loxone is een bedrijf dat anno 2024 al 15 jaar actief is in de domotica wereld. Naast energiemanagement heeft Loxone oplossingen voor een totaalplaatje als het gaat om gebouwautomatisering. Verlichting, zonwering, audio en integraties met KNX, DALI en DMX zijn allemaal mogelijk.
Installatiepartners
De Loxone installaties worden doorgaans uitgevoegd door gecertificeerde Loxone partners; installatie en werkvoorbereidingsbedrijven die elk jaar een uitgebreide interne cursus volgen bij Loxone. Door het volgen van deze jaarlijkse cursus hebben ze allemaal de kennis die nodig is om een domotica systeem te ontwerpen en installeren.
Bedrading
Naast de bestaande producten is Loxone ook constant aan het door ontwikkelen en luistert hierbij goed naar de markt. Zo hebben ze twee systemen om een domotica installatie aan de leggen; bedraad middels de Loxone Tree en draadloos met Loxone Air. Op die manier is het een relevant systeem voor zowel nieuwbouw als retrofits en renovaties.
bron: Loxone | Draadloze Air verbinding
Het brein
Het aansturen van een Loxone domotica systeem gebeurt door een Miniserver. Er zijn drie varianten, maar hebben in de basis allemaal de zelfde functie. Namelijk het ontvangen van sensor data, daar de geprogrammeerde logica op toepassen, en als resultaat van die toepassing worden de actuatoren aangestuurd. Het aansturen gebeurt lokaal op de Miniserver en Loxone kan niet inzien hoe iets is geprogrammeerd en wat er is gekoppeld. Het enige wat Loxone kan zien is de status van de Miniserver; offline of online.
Waarom een geautomatiseerd energiemanagement?
Het zuinig omgaan met energie is een topic waar de Nederlandse particulier sinds de grote energieprijsstijging veel mee bezig is. Overal worden creatieve manieren gevonden om het energieverbruik zo laag mogelijk te houden. Ineens letten we op de lampen die te vaak aan staan, de verwarming die we wel eens vergeten en worden gloeilampen vervangen voor LED. Maar dit zijn allemaal kleine aanpassingen die, in vergelijking met een goed ontworpen energiemanagement, bijna geen zoden aan de dijk zetten.
Energieplan bespreken
Besparing met slim energiemanagement
Met een slim energiemanagement wordt er gekeken hoe, wanneer, waarom en waarmee je energie gebruikt. De mate waarin dit allemaal gebeurt is in de meeste gevallen verre van optimaal. De meeste besparingen zijn te halen bij een kantoorgebouw of commercieel pand.
Bij een commercieel pand is het mogelijk om meer dan 50% energie te besparen. Voor woningen is dit in de praktijk vaak tussen de 10 en 40%.
Terugverdientijd
Net zoals zonnepanelen en warmtepompen, heeft de aanschaf van een energie management systeem ook een terugverdientijd. Om te kijken wat de terugverdientijd van een Loxone energie systeem is zijn we de volgende gegevens nodig:
- Kosten van het systeem: Belangrijk om te weten, want dit bedrag moet je terugverdient hebben. Natuurlijk is het lastig te zeggen hoeveel een energiemanagement systeem kost, maar als je een compleet domotica systeem van loxone neemt, inclusief het energie management, kan je variëren tussen de €4.000,- en €15.000,-
- Besparing die je kan behalen: De besparing hangt af van hoe uitgebreid je het Loxone systeem neemt. Hoe meer sensoren, actuatoren en logica er wordt toegepast, hoe efficiënter je gebouw of woning kan worden aangestuurd. Besparingen van 10% tot 40% zijn in de meeste gevallen wel goed haalbaar. Hoe complexer het Loxone energie systeem, hoe meer mogelijkheden je hebt om dat percentage omhoog te krijgen.
- Subsidies die beschikbaar zijn: In Nederland zijn er verschillende subsidies beschikbaar voor energiebesparende maatregelen. Vaak weet de Loxone installateur hier meer van.
Harde cijfers
Loxone geeft zelf aan dat er een gemiddelde terugverdientijd van 3 tot 5 jaar op hun systeem zit. Natuurlijk is dit niet altijd het geval, want een systeem met enkel verlichting en audio zal zich niet zo snel terugverdienen. Daar aantegen, kies je voor een domotica systeem dat ook je energie efficiënt beheert, kan je er ook ver onder zitten. In de podcast van Loxone hebben ze het zelfs over een terugverdientijd van één maand voor een specifiek project.
Stap 1: Energieverbruik monitoren
Het klinkt vanzelfsprekend, maar voor je energie wilt besparen moet je het eerst gaan monitoren. Door energie te monitoren kom je snel achter zaken waar je eerst misschien geen weet van had. Door je energie te monitoren kan je zien:
- Waar je energie vandaan komt
- Waar je energie naartoe gaat
- Waar energie weglekt
- Waar je je energie verspilt
Functiebouwsteen
Loxone Config, het configuratie programma van je Loxone systeem, werkt door verschillende functiebouwstenen. Hier is een lijst met alle bouwstenen in Loxone Config. Een functiebouwsteen is een virtueel blok in de Loxone Config dat een specifieke functie in het domoticasysteem definieert. Het is een eenvoudige manier om complexe automatiseringen te creëren zonder te hoeven programmeren.
Energiestroom Monitor – functiebouwsteen
De Energiestroom Monitor functiebouwsteen is verantwoordelijk voor het in beeld brengen van de elektriciteitsstroom in het gebouw. Door deze functiebouwsteen worden de volgende soorten elektrische apparaten in één interface weergegeven:
- Verbruikers: Denk hier aan apparaten zoals elektrische rolgordijnen, verlichting, airco en audio.
- Producenten: Dat zijn alle apparaten die stroom opwekken, zoals zonnepanelen en windturbines.
- Opslageenheden: Om het overschot aan opgewekte energie op te slaan zoals een thuisbatterij.
- Elektriciteitsnet: De standaard 230VAC die het gebouw binnenkomt vanuit het net.
Deze vier elementen zijn allemaal verbonden met elkaar met verschillende Meter Functieblokken die bijhoudt hoeveel stroom er opgewekt wordt en wordt verbruikt.
Apparaten voor het meten
Om de vier eerder genoemde elementen te kunnen meten zijn er apparaten nodig die dit kunnen en de gegevens koppelen aan de Energiestroom Monitor functiebouwsteen. Het meten van stroom voor een Loxone energiemanagementsysteem kan met de volgende producten:
- Loxone Power Supply & Backup
- Modbus-energiemeters
- M-Bus Extensie
- CT klemmen
- Smart sockets Airs
Overzicht in de App
Alle data dat de Energiestroom Monitor functiebouwsteen meet wordt weergegeven in de Loxone app, zodat de eindgebruiker dit overzichtelijk in kan zien.
Bron: Loxone | Loxone app met Energie Manager
Stap 2: Het basis energieverbruik verminderen
We hebben stap 1 voltooid en weten nu hoeveel energie we zelf opwekken, hoeveel energie we gebruiken en waaraan, en we weten hoeveel energie we tekort komen en dus halen uit het net. Kortom: we weten het basisenergieverbruik. Dan kunnen we nu beginnen met het terugverdienen van de domotica installatie; kijken waar we energieverbruik kunnen verminderen.
Basisenergieverbruik
Ook wel het vaste energieverbruik genoemd, de hoeveelheid energie die nodig is om de basisfuncties van de woning of het gebouw te bedienen. Hierbij komt kijken:
- Verlichting
- Ventilatie
- Verwarming en koeling
- Apparaten (computers, printers, koelkasten etc)
- Beveiliging (poorten, alarmsystemen etc)
De hoeveelheid stroom die nodig is om de basisfuncties van het gebouw aan te sturen is heel sterk afhankelijk van een aantal factoren.
Energiemanager – functiebouwsteen
De functiebouwsteen Energiemanager is een tool in Loxone Config die helpt het energieverbruik te optimaliseren en zo energiekosten te besparen. De functiebouwsteen is ontworpen om samen te werken met het overige Loxone systeem waardoor de integratie naadloos verloopt.
De Energiemanager werkt samen met de miniserver, energiemeters, zonnepanelen, huisbatterij, laadpalen en energieverbruikers.
Door de Energiemanager goed in te stellen kan je automatisch grootgebruikers aan laten gaan wanneer de energieprijs op zijn laagst is, piekbelasting vermijden, energie van zonnepanelen efficiënt gebruiken of opslaan, logica toepassen voor het verwarmen, koelen en ventileren van het gebouw en overige optimalisaties.
bron: Loxone | Energiemanager zorgt voor de efficiëntste aansturing van energie
Verbruik verminderen
De het basis energieverbruik kan drastisch worden verminderd door een goed energie management. Bij het managen van het energieverbruik kan je gegevens halen uit temperatuursensoren, lichtsensoren en aanwezigheidssensoren. Met die gegevens kan je op basis van tijd en andere logica het gebouw efficiënt aansturen. Het is een hele takt van sport om dit zo efficiënt mogelijk in te richten, een Loxone partner kan daar meestal goed mee helpen. Om een idee te geven is hier een voorbeeld hoe alle technieken samenkomen om het energieverbruik omlaag te krijgen.
Smart office die we gebruiken in het voorbeeld hier onder
Voorbeeld – het probleem
Als praktijk voorbeeld nemen we een bedrijfspand die is ingericht met 5 kantoren. Het bedrijfspand heeft een centrale klimaataansturing die bestaat uit airco’s, vloerverwarming en elektrische verwarming. Wanneer de temperatuur van het pand is ingesteld op 20 graden zal het hele gebouw worden verwarmt tot de temperatuursensor in de gezamenlijke hal 20 graden is. Echter is in dit voorbeeld de airco in de hal aangezet door een medewerker omdat het te warm was. Omdat de hal nu zowel verwarmt als verkoelt wordt, zal de temperatuur geen 20 graden bereiken en zal het hele gebouw blijven opwarmen. Als gevolg, de 5 kantoren gooien de ramen open om het te laten afkoelen.
In het voorbeeld hier boven kan je zien hoe een slecht energie management heel snel zichzelf kan tegenwerken. Dit is middels Loxone energie op te lossen op de volgende manier:
Voorbeeld – de oplossing
Ten eerste moeten we data hebben uit het gebouw, dus we installeren meerdere temperatuur en luchtvochtigheidssensoren. Daarnaast willen we raamcontactsensoren zodat we weten welke ramen open en dicht zijn. Ook willen we aanwezigheidssensoren, want niet elk kantoor is altijd bezet.
Nu is het tijd om de klimaat actuatoren aan te kunnen sturen, zodat we de airco, vloerverwarming en elektrische verwarming per zone kunnen aansturen.
Wanneer alle hardware is aangesloten kunnen we de logica toepassen: Comforttemperatuur is 20 graden. Wanneer een ruimte wordt verwarmt om op comforttemperatuur te komen, mag de airco niet aanslaan. Wanneer de buitentemperatuur lager is dan de comforttemperatuur, mogen er ook geen ramen openstaan tijdens het verwarmen. Een push melding wordt verstuurd naar de gebruikers van het pand, inclusief de Loxone monitor tablet in de gezamenlijke gang.
Daarnaast zullen kantoren en andere ruimtes niet worden verwarmt wanneer er geen aanwezigheid wordt gedetecteerd tussen 07:00 en 09:00 in de ochtend. Verder schakelen alle verwarmingssystemen uit wanneer het alarm op het gebouw wordt gezet op het einde van de dag zodat er niks vergeten kan worden.
Stap 3: Energieverbruik verschuiven naar ander moment
We hebben door een slim energie plan te schrijven een flinke besparing kunnen realiseren, maar er is nog meer mogelijk. In Nederland hebben we een prijsverschil tussen het normaal tarief en het daltarief. Op werkdagen van 07:00 tot 21:00 betaal je het normaal tarief, dat is duurdere energie. Dat komt omdat gezamenlijk enorme hoeveelheden energie vragen van ons energienetwerk in Nederland. Omdat het energienet dit niet aankan heeft de overheid besloten om de bevolking te stimuleren om op andere momenten energie te vragen van het net. En dat is precies waar we op inspringen met deze laatste optimalisatie.
Woning met zonnepanelen die voorkomt in onderstaand voorbeeld
Voorbeeld – het probleem
Dit praktijkvoorbeeld gaat over het gebruik van zonnepanelen bij een woning. De energie van zonnepanelen willen we zoveel mogelijk zelf gebruiken, want dit is het meest voordelig. Het probleem is echter dat de zonnepanelen het meeste opwekken rond het middaguur, uitlopend tot einde middag. Wanneer je thuis komt in een niet geoptimaliseerd huis na werktijd, zal je de verwarming aan willen zitten buiten de zomer. En dan gebruik je voornamelijk de netstroom, want je zonnepanelen hebben een aantal uur geleden de meeste energie al opgewekt.
Voorbeeld – de oplossing
Dat kan je eenvoudig oplossen door de volgende logica; wanneer de zonnepanelen meer energie opwekken dan ze verbruiken na 14:00, en de comforttemperatuur in de woning niet is bereikt, zullen de elektrische kachels aangaan. De warmte zal in de muren van de woning trekken en werken als een soort van ‘batterij’ van de energie. Wanneer je thuis komt heeft de kachel al een poosje aangestaan met ‘rest’ energie van de zonnepanelen, waardoor je nu geen dure energie meer hoeft te vragen van het energienet.
Loxone laadpaal
Naast alle monitoring en aansturing heeft Loxone ook haar eigen oplaadpaal voor elektrische en hybride auto’s. De laadpaal is voor elk merk die een type 2 stekker heeft en er zijn veel mogelijkheden om de Loxone laadpaal te integreren met het bestaande energie management.
Bron: Loxone | Informatie over de laadpaal
Conclusie
Door een goed energie management plan op te stellen zijn besparingen van 10% tot 40% goed haalbaar, met een terugverdientijd van 1 tot 5 jaar. Voor het opstellen van een goed energie management is echter een noodzaak om kennis over zowel energiegebruik als over Loxone te hebben. Elk managementplan is dan ook uniek en een standaard oplossing bestaat niet als je het optimale eruit wilt halen.
Loxone biedt verschillende hardware en software tools om het management te optimaliseren. Het plannen, logica toepassen in Loxone Config en het installeren van de hardware is een typische taak voor een Loxone partner, omdat het doorgaans te ingewikkeld is voor de gemiddelde particulier.
Bekijk meer van onze Loxone serie
